2. Beoogde te honoreren aanmeldingen

**Uitvoering beleidsplan bibliotheken: er zijn middelen door het rijk toegezegd voor de zorgplicht voor de jaren 2027 en verder. Op het moment dat deze gelden via een circulaire worden toegekend, wordt € 150.000 van deze middelen geoormerkt voor bibliotheekwerk. Vervolgens kunnen dan de gehonoreerde middelen vrijvallen in het financieel perspectief.

Toelichting relatie SDG's

Het Brûsplak stimuleert ontmoeting, talentontwikkeling en sociale cohesie. Het project draagt bij aan een vitale gemeenschap waarin cultuur, welzijn en participatie hand in hand gaan.

Toelichting aanmelding
Het Brûsplak Joure moet een centrale ontmoetingsplek voor muziek-, toneel- en sociaal-maatschappelijke organisaties worden. Het initiatief komt voort uit It Lokaal, een samenwerking van verenigingen die sinds 2016 op zoek zijn naar gezamenlijke huisvesting. Het Brûsplak biedt ruimte voor cultuur, talentontwikkeling en sociale samenhang, waarbij inwoners samenkomen om activiteiten te organiseren en elkaar te versterken.

De zoektocht naar een geschikte locatie voor het Brûsplak loopt al vele jaren en we rekenen erop dat voor de zomer 2025 een locatie gekozen kan worden om het te realiseren. Er zijn drie locaties (Evenementenhal, ‘t Haske en de Brede School Joure Zuid) die onderzocht zijn. Op basis van een uitgebreide rapportage wordt een advies voorgelegd aan de gemeenteraad.

Bij de locatie Brede School Joure Zuid geldt dat de geraamde investering € 1.943.000 lager is dan de in de begroting 2022 opgenomen investering van € 6.426. 000. Doordat verbouwing boekhoudkundig als renovatie wordt gezien, is een kortere afschrijvingstermijn aan de orde dan bij nieuwbouw waardoor de structurele lasten hoger zijn (€ 8.000) dan destijds begroot.

Er wordt op gekoerst dat de raad in de vergadering van 21 mei 2025 het Brûsplak bespreekt en hierover een besluit neemt. Als de raad een ander besluit neemt dan het raadsvoorstel dan worden de financiële consequenties van dit andere besluit meegenomen bij de begroting 2026.

Risico indien niet gehonoreerd
Indien er besloten wordt geen bijdrage voor een nieuw Brûsplak beschikbaar te stellen, zullen de diverse organisaties verspreid over Joure en omstreken hun eigen locatie behouden en sommigen moeten een alternatieve locatie zoeken. Aanleiding daarvoor is bijvoorbeeld dat een gebouw een andere bestemming krijgt of de huidige locatie niet (meer) geschikt is. Als het Brûsplak niet gerealiseerd wordt, zullen de betreffende verenigingen naar verwachting steun vragen van de gemeente voor financiering.

Toelichting relatie SDG's

Bibliotheken dragen bij aan het welzijn van onze inwoners. Daarnaast zijn bibliotheken ondersteunend aan het onderwijs via programma’s als dBos. Ook dragen bibliotheken bij aan een goede leefbaarheid in onze dorpen en stad (11 en 16).

Toelichting aanmelding
Op 23 oktober 2024 heeft de gemeenteraad besloten het nieuwe beleidsplan bibliotheken Mear as Boeken 2025-2028 vast te stellen. Als besluit is opgenomen om de structurele consequenties van € 150.000 van het beleidsplan vanaf 2026 mee te nemen in de integrale afweging van de perspectiefnota 2026.

In 2026 volgt een wetswijziging in de wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen met zorgplicht voor gemeenten. Voor deze zorgplicht worden aanvullende middelen toegevoegd aan het gemeentefonds. Met deze zorgplicht is zover als mogelijk rekening gehouden in het beleidsplan. Voor deze zorgplicht heeft het Rijk structurele middelen toegezegd vanaf 2025. Voor het jaar 2025 en 2026 zijn in de septembercirculaire 2024 hiervoor middelen beschikbaar gesteld. Deze middelen zijn niet geoormerkt. Op het moment dat er gelden via een circulaire toegekend worden voor de jaren 2027 en verder wordt € 150.000 van deze middelen geoormerkt voor het bibliotheekwerk. Vervolgens kunnen dan de gehonoreerde structurele middelen vrijvallen aan het financieel perspectief.

Risico indien niet gehonoreerd
1.   Het beleidsplan bibliotheken kan niet uitgevoerd worden.
2.   Bibliotheken Mar en Fean zal kampen met een financieel tekort. Dit financiële tekort zal leiden tot ingrepen in de dienstverlening en het doorvoeren van bezuinigingen.

Toelichting relatie SDG's

De SDG’s die betrekking hebben op gezondheid en welzijn, betaalbare en duurzame energie en samenwerkingsvormen spelen een rol.

Toelichting aanmelding
De huidige huurtarieven van de gemeentelijke binnensportaccommodaties zijn gebaseerd op een beleidskader dat in 2014 is vastgesteld. De gemeenteraad heeft verzocht om een herijking van dit beleidskader en de daaruit voortvloeiende huurtarieven vervolgens te betrekken bij de perspectiefnota. In samenspraak met de gebruikers van de accommodaties is het bestaande beleidskader herijkt waarbij ook rekening is gehouden met het vastgestelde sport- en beweegbeleid en kunst- en cultuurbeleid. De was/wordt lijst herijking beleidskader huurtarieven gemeentelijke huurtarieven vormde voor de gemeenteraad de basis voor de besluitvorming voor het nieuwe beleidskader. De financiële gevolgen hiervan liggen conform de afspraak nu voor. Het gaat om een bedrag van € 80.000 in 2026 en € 110.000 vanaf 2027. In de raadsvergadering van 23 april 2025 is de herijking beleidskaders huurtarieven binnensportaccommodaties vastgesteld.

Risico indien niet gehonoreerd
Wanneer de aanmelding niet wordt gehonoreerd gaat de gemeente buitenproportionele huurtarieven vragen waardoor de primaire activiteiten zullen verminderen en mogelijk financiële tekorten zullen ontstaan of bijdragen van deelnemers verhoogd worden. Dit kan invloed hebben op de Mienskip door vermindering van activiteiten en/of deelname bij verenigingen. Leefbaarheid en de doelen van gezonde leefstijl die we als gemeente hebben hangen daarmee samen.

Toelichting relatie SDG's

Investeren in onderwijshuisvesting draagt bij aan een veilige, gezonde en toekomstbestendige leeromgeving. Hiermee borgt de gemeente haar wettelijke taak en ondersteunt zij gelijke onderwijskansen voor alle kinderen.

Toelichting aanmelding
In januari 2025 is door de raad het bij het integraal huisvestingsplan (IHP) behorende uitvoeringsprogramma Onderwijshuisvesting vastgesteld. In het uitvoeringsprogramma is gerekend met jaarlijks een investeringskrediet van € 4 miljoen per jaar (in lijn met het vorige IHP), plus een jaarlijkse indexering vanaf 2026 van 2,5 %. Voor het indexeren van de kosten hebben we een tienjarig gemiddelde van 2,5 % genomen (VNG normbedragen onderwijshuisvesting). De kapitaallasten van deze investeringen komen ten laste van het financieel meerjarenperspectief. In het uitvoeringsprogramma is bepaald dat ieder jaar via de perspectiefnota een aanvraag voor de nieuwe jaarschijf, nu 2026, wordt gedaan. Zo kunnen we de projecten goed monitoren en waar nodig tijdig bijsturen. In het uitvoeringsprogramma is voor de jaren (2026-2040) een overzicht opgenomen met de bedragen die jaarlijks bij de perspectiefnota moeten worden aangevraagd.

Risico indien niet gehonoreerd
Als de aanmelding niet wordt gehonoreerd, kan de geplande nieuw/verbouw van onderwijsaccommodaties niet conform vastgesteld plan plaatsvinden. Het beschikbaar stellen van adequate huisvesting voor scholen is een wettelijke taak van de gemeente. Dit betekent dat de huisvesting en inrichting qua kwantiteit en kwaliteit veilig en voldoende is. Als een aanmelding niet gehonoreerd wordt, dan kan de huisvestingsvoorziening niet uitgevoerd worden. Dit betekent uitstel van het uitvoeren van de voorziening en oplopende gebreken en capaciteitstekorten. De planning zorgt voor een stabiele basis, waarbij we gedegen financieel beleid voeren. Door middel van het uitspreiden van investeringen over de jaren, worden de kapitaallasten evenredig verdeeld. Hierdoor is de financiële vertaling van het uitvoeringsplan een constante lijn van kapitaallasten in de begroting in plaats van moeilijk te voorspellen pieken en dalen. Tevens wordt de goede relatie met de schoolbesturen stevig onder druk gezet en zal het vertrouwen in de gemeente flink afnemen. De samenwerking met de besturen is een belangrijke randvoorwaarde om het IHP te realiseren.

Toelichting relatie SDG's

In samenwerking met het onderwijs kunnen alle kinderen bereikt en gevolgd worden in hun motorische ontwikkeling. Alle kinderen die het nodig hebben, krijgen de mogelijkheid om de motorische vaardigheid te vergroten. Een goede motorische ontwikkeling verbeterd de prestaties met lezen, schrijven en rekenen en bevordert beter en meer bewegen, het welzijn en de gezondheid voor nu en op latere leeftijd.

Toelichting aanmelding
Op 27 oktober 2021 heeft de gemeenteraad de beleidsnotitie “Scoren door samenspel - 2022 tot 2026” vastgesteld. Deze notitie heeft als subtitel “een vitale en gezonde samenleving waarin sporten en bewegen het nieuwe normaal zijn”. Deze subtitel liep de afgelopen jaren als een rode draad door de uitvoering van het beleid. Sport en bewegen worden zowel als doel en als middel ingezet voor een vitale en gezonde samenleving. De notitie bevat zes opgaven. Drie daarvan dragen er aan bij om sporten en bewegen zo leuk en toegankelijk mogelijk te maken voor álle inwoners van onze gemeente, in álle levensfasen. Want hoe hoger en frequenter de sport- en beweegdeelname, hoe meer effecten. De andere drie opgaven dragen er aan bij om sporten en bewegen daadwerkelijk te laten renderen op deze effecten. En dit hangt grotendeels af van factoren als goede leiding, een uitdagend en veilig klimaat, aandacht voor het ontwikkelen van specifieke vaardigheden, beschikbaarheid van accommodaties en een buitenruimte die aanzet tot sport en bewegen.
Met de vaststelling van het sport- en beweegbeleid in 2021 heeft de raad ook middelen beschikbaar gesteld om gedurende de looptijd de uitvoering mogelijk te maken. Na 2025 verloopt het beleid en zijn er ook geen uitvoeringsmiddelen meer beschikbaar. Voor het voortzetten van dit beleid in 2026 is een bedrag van € 125.000 benodigd.

Risico indien niet gehonoreerd
Als deze aanvraag niet gehonoreerd wordt, kan het beleidsdocument “Scoren door samenspel”  niet langer uitgevoerd worden en is het noodzakelijk om onze inzet op de uitvoering van sport- en beweegbeleid te minimaliseren. Dit heeft enige impact op de doelstellingen met betrekking tot vitale burgers.

Toelichting relatie SDG's

(3) Culturele instellingen verhogen de leefbaarheid en welzijn van onze inwoners. (4) Cultuureducatie is onderdeel van deze aanvraag en heeft invloed op het onderwijs in onze gemeente. (8) Door de instellingen te steunen in het voldoen aan hun CAO’s zorgen we voor Fair Pay in de culturele sector.

Toelichting aanmelding
Museum Joure en centrum voor de kunsten it Toanhûs kampen sinds 2022 met financiële tekorten. Deze tekorten zijn ontstaan door de sterke inflatie in 2022 en 2023 waardoor de lonen en huur- en energielasten zijn gestegen. Deze kosten hebben wij tot nu toe incidenteel opgevangen, maar blijven voortbestaan in de toekomst. Bij de perspectiefnota 2025 zijn incidenteel middelen beschikbaar gesteld voor de culturele instellingen.

Kostenstijgingen worden door onze eigen loon-en prijsindexatie opgevangen. Het prijspeil loopt echter altijd een jaar achter omdat deze gebaseerd is op de septembercirculaire van het voorafgaande jaar. Door de inflatie en nieuwe CAO’s in de culturele sector stijgen de kosten voor de culturele instellingen aanzienlijk boven ons loon- en prijsindexatie niveau uit. Hierdoor lopen deze indexaties uit elkaar en is de structurele financiële problematiek ontstaan.

Omdat de kosten blijven fluctueren vragen wij u via deze aanvraag incidenteel voor 2026 € 90.000 (it Toanhûs € 20.000 en Stichting Erfgoed, Natuur en Landschap € 70.000).

Risico indien niet gehonoreerd
1.   De genoemde culturele instellingen kunnen niet meer de taken uitvoeren uit bet beleidsplan kunst en cultuur.
2.   Er wordt op dit moment al bezuinigd en inkomsten waar mogelijk vergroot. Deze bezuinigingen en verhoging van entree/lesgelden gaan in het geval van niet honoreren explosief stijgen. Dit resulteert in ingrepen op de dienstverlening en toegankelijkheid van de culturele instellingen.