2. Beoogde te honoreren aanmeldingen

**Beschut werk: er zijn middelen door het rijk toegezegd voor de begeleidingskosten van beschutte werkplekken. Op het moment dat deze gelden via een circulaire worden toegekend, worden deze middelen geoormerkt voor de ondersteuning van de uitvoering van de wet van school naar duurzaam werk. Vervolgens kunnen dan de gehonoreerde middelen vrijvallen in het financieel perspectief.

Toelichting relatie SDG's

De extra middelen die beschikbaar worden gesteld voor de begeleidingskosten van Beschut Werk dragen bij aan het streven naar inclusieve en duurzame economische groei. Door het creëren van fatsoenlijk werk voor mensen met een indicatie voor beschut werken, wordt de werkgelegenheid gestimuleerd en wordt er bijgedragen aan een eerlijke en duurzame economische ontwikkeling.

Toelichting aanmelding
De verantwoordelijkheid voor de beschutte werkplekken heeft de Gemeenschappelijke Regeling Fryslân-West bij NV Empatec belegd. Zij zijn verantwoordelijk voor het werkgeverschap, inclusief de werkplekken, voor inwoners met een indicatie voor Beschut Werk.

De Gemeenschappelijke Regeling Fryslân-West (GR F-W) is een gemeenschappelijke regeling voor de taken op het gebied van gesubsidieerde arbeid. De deelnemende gemeenten (Harlingen, Súdwest-Fryslân, Waadhoeke en De Fryske Marren) zijn verenigd in de GR F-W. De GR F-W is enig aandeelhouder van de NV Empatec. De NV Empatec is door de GR F-W aangewezen om de taken uit te voeren. Hoofdtaak is de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en het werkgeverschap voor Beschut Werk. Tevens hebben de gemeenteraden de Businesscase Werkleerbedrijf vastgesteld, waar de re-integratie ook onderdeel vanuit maakt.

De taakstelling beschut werk voor de gemeente neemt op basis van wetgeving in aantal toe per jaar, daarom wordt de begroting bijgesteld van de begeleidingskosten voor beschut werk binnen Empatec. In de begroting van GR-Fryslan West wordt de taakstelling van beschut werk opgenomen van de gemeente en betaalt per beschutte werkplek begeleidingskosten. Het Rijk verstrekt via de Algemene Uitkering aan de gemeente de begeleidingskosten van beschutte werkplekken o.b.v. de taakstelling. Het doel van deze aanmelding is om de gemeentelijke begroting en de begroting van de GR Fryslân West onderdeel beschut werk gelijk te laten lopen. Op het moment dat deze middelen via een circulaire toegekend worden, worden deze middelen geoormerkt voor de ondersteuning van de uitvoering van de wet van school naar duurzaam werk. Vervolgens kunnen dan de gehonoreerde middelen vrijvallen in het financieel perspectief.

Voor jaarschijf 2026 betekent dit een bedrag van € 11.000.
Voor jaarschijf 2027 een bedrag van € 20.300.
Voor jaarschijf 2028 een bedrag van € 29.100.
Voor jaarschijf 2029 een bedrag van € 40.400.

Risico indien niet gehonoreerd
Niet voldoen aan de wettelijke verplichting bij uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening en beschut werk en het niet nakomen van de afspraken die binnen de gemeenschappelijke regeling met elkaar gemaakt zijn.

Toelichting relatie SDG's

Het verstrekken van jeugdhulp draagt bij aan een gezonde en veilige ontwikkeling van kinderen binnen het gezin en het onderwijs.

Toelichting aanmelding
De kosten zijn sinds 2020 flink toegenomen. In 2023 is daar nog weer een flinke stijging bij gekomen. Deze stijgingen zijn steeds in voor- en najaar rapportages opgevangen en tekorten aan het einde van het jaar zijn opgevangen in een positief resultaat. De voortdurende overschrijding maakt dat er nu in de perspectiefnota een forse bijstelling van het budget wordt gevraagd.

De aanleiding van de stijgende kosten zijn de toegenomen behandelintensiteit (duurdere zorg als gevolg van zwaardere zorgbehoefte) en stijging van loon- en prijsverhogingen. We hebben namelijk gemiddeld niet meer kinderen en jongeren die jeugdhulp gebruiken en er worden gemiddeld ook niet meer indicaties afgegeven. Het is gemiddeld per jeugdige duurder geworden.

Er is veel nieuws over de stijging van jeugdhulpkosten, elke gemeente heeft ermee te maken. De VNG maakt zich er hard voor en dit heeft geresulteerd in een toezegging voor extra incidentele middelen vanuit het rijk bij de voorjaarsnota. Hoe dit zicht vertaalt naar het financieel perspectief van onze gemeente zal blijken uit de meicirculaire 2025.

De kosten van de jeugdhulp staan in verband met rechtmatige aanbestedingen en indicaties van een rechtmatige verwijzer. Op basis daarvan heeft elke jeugdige een beschikking. Daarnaast zijn verschillende activiteiten ontwikkeld om de jeugdhulp te verbeteren en kosten te verlagen, bijvoorbeeld praktijkondersteuners bij huisartsen bij ons in de gemeente. In een aantal situaties is de zorgvraag dermate complex, dat maatwerkoplossingen uitkomst bieden. Echter is dat met zorgaanbieders waarmee geen overeenkomst is gesloten en de kosten zijn vaak erg hoog.

De cijfers over de jeugdhulp van De Fryske Marren in vergelijking met andere Friese gemeenten zijn als volgt:

  De Fryske Marren   Fryslân   Opmerking
Jongeren met jeugdhulp   9,6%   11,5%   Lager is beter
Jongeren met jeugdhulp zonder verblijf   80,5%   78,5%   Hoger is beter
Jongeren met jeugdhulp met verblijf   9,7%   10,5%   Lager is beter
Jeugdbescherming   8,7%   9,5%   Lager is beter
Beëindigde trajecten volgens plan   65,2%   62,4%   Hoger is beter

De totale stijging van kosten begroten we op € 3.000.000. Van deze kosten komt 50% voort uit trajecten die gemiddeld langer dan drie jaren duren. Door stijgende kostprijzen nemen we daardoor een structureel bedrag van € 1.500.000 op. Voor de gemiddeld genomen kortere trajecten nemen we daarom incidenteel € 1.500.000 voor de jaren 2026 en 2027 mee. Vanaf 2028 wordt jeugdhulp opnieuw aanbesteed. In de uitwerking van de aanbesteding zal een analyse plaatsvinden over de financiële gevolgen van deze nieuwe aanbesteding. Deze financiële gevolgen worden meegenomen in de reguliere planning- en controlcyclus.

Risico indien niet gehonoreerd
Wanneer de aanvraag niet wordt gehonoreerd, blijft de wettelijke verplichting om de ingezette jeugdhulp te vergoeden bestaan omdat het een open einde regeling betreft. Dit resulteert in een forse overschrijding van het budget.

Toelichting relatie SDG's

De regiovisie bevordert vroegsignalering, samenwerking en integrale jeugdhulp, met inzet op mentale gezondheid, kansengelijkheid en regionale samenwerking.

Toelichting aanmelding
Over de Fryske regiovisie is in het portefeuillehoudersoverleg binnen SDF van 27 juni 2024 besloten.  Binnen deze Fryske regiovisie wordt er gewerkt met leidende principes:
Positief opgroeien, sterke basis, sterke preventie, partnerschap, duurzaam effectieve hulp, integraal werken, dichtbij de jeugdige en het gezin.

Om tot resultaten te komen zijn er drie actielijnen opgesteld:
•   Samenwerking onderwijs, gemeenten en jeugdhulp
•   Participatie en ervaringsdeskundigheid
•   Versterking van de Friese gebiedsteams, implementatie regionale ondersteuningsplan en verklarende analyse.

Om bovenstaande te realiseren hebben we een stevige toegang nodig, bestaande uit jeugdconsulenten, een veiligheidsfunctionaris en een gedragswetenschapper. Dit vraagt extra inzet van de gedragswetenschapper en veiligheidsfunctionaris. De taken die zij moeten uitvoeren;
-   Zorgvuldige triage binnenkomende aanmeldingen
-   Zo snel mogelijk herstellen van directe veiligheid bij Friese Aanpak Huiselijk Geweld (FAHG)
-   Brede intake/onderzoek op basis van het Regionaal Ondersteuningsplan (ROP)
-   Direct zelf ondersteuning bij enkelvoudige hulpvragen
-   Verklarende Analyse (VA) maken wanneer nodig (niet alleen bij ‘nieuw’ aangemelde casuïstiek maar ook in lopende trajecten wanneer nodig volgens afwegingskader).

Wij vragen in deze aanvraag om extra formatie voor de gedragswetenschapper en veiligheidsfunctionaris (0,67fte; € 81.000).

Risico indien niet gehonoreerd
Wanneer er niet voldoende capaciteit is, kan het Regionaal Ondersteuningsplan en de verklarende analyse niet (goed) worden geïmplementeerd waardoor niet de juiste afwegingen gemaakt kunnen worden voor jeugdigen met een hulpvraag.

Toelichting relatie SDG's

Door inwoners te activeren en passende ondersteuning te bieden blijft men zich onderdeel voelen van de maatschappij en kan er eerder weer een stap gezet worden richting (vrijwilligers)werk.

Toelichting aanmelding
Bij de begroting 2024 is 2 fte voor de uitvoering van werkzaamheden op grond van de Participatiewet toegekend voor de inwoners met een uitkering die (nog) niet aan het werk kunnen. Er is bij deze aanvraag besloten tot een tijdelijke toekenning van 2 fte voor 2 jaar (2024 en 2025).

De werkzaamheden van de participatieconsulenten bestaan uit:
-   Activeren van inwoners die om welke reden dan ook (nog) niet aan het werk kunnen.
-   Er voor zorgen dat zij passende ondersteuning krijgen om in de toekomst wel aan het werk te kunnen. Daarna wordt de inwoner warm overgedragen aan het Werkleerbedrijf, maar blijft vaak de regie bij de participatieconsulent.
-   Regie voeren op alleen die inwoners die een traject volgen bij het werkleerbedrijf waarbij het de verwachting is dat er meer ondersteuning nodig is dan alleen het toeleiden naar werk.
-   De Participatieconsulent van het sociaal wijkteam zorgt voor aanvullende ondersteuning (bijv. Schulddienstverlening, Jeugdzorg, Wmo begeleiding, etc.) om belemmeringen weg te halen.
-   Inwoners begeleiden bij het (zelf) vorm geven aan maatschappelijke participatie.

Ontwikkelingen:
-   Het bestand reguliere bijstand en IOAW (Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers) is in 2024 gestegen met bijna 7%. De stijging komt grotendeels door een hoge instroom van statushouders en jongeren met complexe problematiek.
-   Per 1 juli 2025 worden de eerste maatregelen vanuit de Participatiewet in Balans doorgevoerd. Een van deze maatregelen is de wijziging naar een generieke participatieplicht in de wet op basis waarvan de bijstandsgerechtigde is gehouden zich in te spannen voor arbeidsinschakeling, mee te werken aan re-integratieactiviteiten en als dit nog niet mogelijk is het verrichten van andere activiteiten om deelname aan het maatschappelijk leven te bevorderen (maatschappelijke participatie). Dit vraagt dwingendere intensieve begeleiding van de hele doelgroep en dat kost veel meer tijd.
-   In de wet is vastgelegd dat gemeenten zich richten op alle bijstandsgerechtigden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Dat betekent dat gemeenten op grotere schaal intensieve en integrale begeleiding moeten toepassen. Voor een goede beoordeling en begeleiding is een integrale blik en integrale aanpak in de uitvoering noodzakelijk. Dat betekent dat de consulent moet kunnen beschikken over alle relevante informatie van de betrokkene en dat er meer interne en externe afstemming nodig is in het begeleidingstraject.
Beide ontwikkelingen vragen om meer capaciteit, andere expertise, vaardigheden en interventies.

Vanaf 2026 is er structureel een tekort van 3,9 FTE. Met deze aanmelding vragen we 2 FTE aan. Dit komt neer op € 213.000 per jaar. Dat betekent dat een tekort van 1,9 FTE resteert.

Risico indien niet gehonoreerd
Wanneer deze aanmelding niet wordt goedgekeurd betekent het dat we met minder mensen een hogere caseload te bedienen hebben. Er kan onvoldoende regie gevoerd worden op die inwoners die een traject volgen bij het werkleerbedrijf waarbij het de verwachting is dat er meer ondersteuning nodig is dan alleen het toeleiden naar werk. De Participatieconsulent van het sociaal wijkteam zorgt voor aanvullende ondersteuning (bv. Schulddienstverlening, Jeugdzorg, Wmo begeleiding, etc.) om belemmeringen weg te halen.

Er kan onvoldoende worden ingezet op inwoners die zich kunnen ontwikkelen naar werk of voor maatschappelijke participatie.Inwoners ontvangen daarmee onnodig lang een uitkering, en de kans om inwoners te activeren neemt af. Daarnaast is de gemeente niet zichtbaar en kan het dan voorkomen dat er jarenlang bij ongewijzigde omstandigheden tussen het wijkteam en de inwoner geen contact is.