Het herintroduceren van de inkomensafhankelijke eigen bijdrage is met een jaar uitgesteld en zal naar verwachting per 1 januari 2027 ingaan. Om de houdbaarheid van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) te verbeteren, heeft het kabinet een wetsvoorstel voorbereid voor het afschaffen van het abonnementstarief en het herinvoeren van een inkomens- en vermogensafhankelijke bijdrage voor maatschappelijke ondersteuning. Op dit moment betaalt elke cliënt die van een of meer van deze voorzieningen gebruik maakt in 2025 een bedrag van € 21,00 per maand. Hoe de nieuwe, inkomensafhankelijke eigen bijdrage er precies uit komt te zien wordt in de komende periode verder uitgewerkt.
Door het abonnementstarief is het gebruik van Wmo-voorzieningen de afgelopen jaren sterker gestegen dan verwacht. De invoering van de inkomensafhankelijke eigen bijdrage zal helpen om de druk bij gemeenten op (het gebruik van) Wmo-voorzieningen te verlagen en de (financiële) houdbaarheid van de Wmo 2015 te verbeteren. Demografische ontwikkelingen zoals dubbele vergrijzing, langer thuis wonen, en een krappe arbeidsmarkt zetten druk op de Wmo-ondersteuning. Het rijk en gemeenten (VNG) voeren een houdbaarheidsonderzoek uit dat een bijdrage moet leveren aan duurzame bestuurlijke en financiële verhoudingen tussen rijk en gemeenten, met een balans tussen ambities, taken, bevoegdheden, middelen en uitvoerbaarheid. Die positie hebben gemeenten nodig om te kunnen investeren in sterke gemeenschappen en een gezonde samenleving. Het eerste deelrapport geeft een historische analyse van de Wmo 2015 en is in februari verschenen. Het tweede deelrapport is in augustus 2024 verschenen en gaat in op de sociale basis in relatie tot de maatwerkvoorzieningen. Geconcludeerd wordt dat “de sociale basis een belangrijk en waardevol element is binnen de Wmo 2015 (en breder), dat de sociale basis van betekenis is in de discussie omtrent de houdbaarheid van de Wmo 2015, maar dat verwachtingen realistisch moeten zijn en niet voorbij moeten gaan aan de intrinsieke waarde van de sociale basis op zichzelf.”